Cmentarz wojenny nr 9 na Łysej Górze


Cmentarz na rzucie prostokąta otoczonego drewnianym płotem, zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča, ma powierzchnię 625 m². Całość zaprojektowana została na planie wydłużonym o zaokrąglonych narożnikach z małym wybrzuszeniem od strony północnej (za pomnikiem). Teren cmentarza łagodnie opada w kierunku południowym, w kierunku drogi Nowy Żmigród-Dukla. Dziś wejście na teren cmentarza znajduje się od strony wschodniej w pobliżu pomnika. Pierwotne, główne wejście na cmentarz znajdowało się od strony południowej, “w dole” cmentarza. Podczas odbudowy cmentarza z niewiadomych przyczyn zrezygnowano z odbudowy pierwotnego, głównego wejścia na cmentarz, mimo iż zachowały się fundamenty bramki. Dzisiejsze wejście na cmentarz było wejściem pomocniczym (pierwotnie również było ujęte w kamienne słupki, z których zrezygnowano podczas odbudowy). Dziś cały teren otoczony jest płotem z bali drewnianych, który nie pokrywa pierwotnej powierzchni cmentarza (podczas odbudowy wprowadzono korekty). Całość zaprojektowana jest według osi symetrii, która przebiega na linii: nieistniejące dziś wejście na cmentarz – pomnik. Po lewej i prawej stronie głównej alei znajdują się nagrobki w dwóch długich rzędach. Pola grobowe zwieńczają drewniane, rzeźbione krzyże z rozszerzającymi się ramionami przykryte blaszanymi daszkami przymocowanymi do ramion krzyża ozdobnymi bolcami. Na końcu alejki (wchodząc dzisiejszym wejściem – na lewo od wejścia) znajduje się okazały pomnik z kamienia ciosanego, który niewielkimi stopniami zwęża się ku górze, a zwieńczony jest żelaznym krzyżem posadowionym na żelaznej kuli. Na ścianie frontowej tablica z inskrypcją: DES BLEICHEN SCHNITTERS BLUTIGE MAHD / SIE KÜNFTIGER ERNTEN KEIMENDE SAAT. / HÖRT AUF DER STUNDE ERNSTES GEBOT: / SCHAFFET EUCH LEBEN AUS UNSEREM TOD! – Bladego kosiarza żniwo niech się stanie dla przyszłych zbiorów kiełkującym powiewem. Słuchajcie w poważnej godzinie tego przykazania: uczyńcie życie z śmierci naszej! Na cmentarzu w 33. mogiłach pojedynczych i jednej zbiorowej pochowano dziesięciu żołnierzy armii niemieckiej, czternastu austriackiej i dziesięciu rosyjskiej, poległych w zasadzkach podczas wycofywania się Rosjan z kotła pod Grabiem i Krempną w maju 1915 r.