Zaproszenie do Olchowca na otwarcie ścieżki przyrodniczo-historycznej



Zgodnie z autorską koncepcją © dr. dr. Dariusza Dyląga i Piotra Sadowskiego na ścieżce zaplanowano piętnaście przystanków. Zostały one krótko scharakteryzowane poniżej, ale w odwrotnym kierunku:
1. Trasa ścieżki jest typu okrężnego; swój początek i koniec ma w sąsiedztwie cerkwi pw. Przeniesienia Relikwi św. Mikołaja z 1934 r. i zabytkowego kamiennego mostu (przystanek nr 1). Tutaj będzie zlokalizowana tablica (panel interpretacyjny) z historią miejscowości, jak również punkt kasowy umożliwiający zakup biletów wstępu do Magurskiego Parku Narodowego czy też drukowanego przewodnika po ścieżce (ustalony procent z zysków będzie rokrocznie przeznaczany m.in. na remont infrastruktury typu ławostoły, tablice, oznakowanie).
2. Ścieżka prowadzi następnie wzdłuż doliny, zgodnie z jej biegiem, a punkt przystankowy (nr 2) zlokalizowany został w pobliżu miejsca potyczki z czasów karpacko-dukielskiej operacji ofensywnej 1 Frontu Ukraińskiego (8 września – 28 października 1944 r.). Planuje się tutaj zlokalizować makietę zniszczonego czołgu. Omówione zostaną również burzliwe dzieje Olchowca w latach 1944-47 oraz jego współczesność.
3. Przystanek nr 3 znajduje się w ekomuzeum Tadeusza Kiełbasińskiego, w jego zabytkowej chyży w Olchowcu-Kolonii. Główna tematyka tego przystanku będzie związana z kulturą ludową Łemków.
4. „Czwórka” znajduje się na skraju lasu, skąd mamy widok na dawny, nieistniejący system osadniczy wsi, w tym obszar zalesiony, wśród którego opracowano za pomocą LIDAR-u m.in. historyczny przebieg łanów pól i dzielących je miedz. Zostaną tu opisane tradycyjne sposoby gospodarowania Łemków.
5. Śródleśny przystanek nr 5 na wzniesieniu Dobańce umożliwia zapoznanie się z krótką charakterystyką obszarów leśnych Olchowca, jak również niemieckim systemem obronnym z czasów II wojny światowej, ciągnącym się aż do „Szóstki”.
6. Szczegółowo zostaną opisane walki o ten grzbiet górski w 1944 r.
7. Przystanek nr 7 zlokalizowano w pobliżu charakterystycznych wychodni piaskowców magurskich z hieroglifami, które są doskonałym pretekstem do opisania budowy geologicznej masywu Baraniego.
8. Na „Ósemce”, zwanej dawniej Jaworzyska, zostaną omówione ciekawostki przyrodnicze oraz fauna Magurskiego Parku Narodowego.
9. Przystanek nr 9 poświęcony będzie buczynie karpackiej.
10. „Dziesiątka” to punkt widokowy na wierzchołku Baraniego; posłuży również do omówienia geomorfologii masywu.
11. Przystanek nr 11 został zlokalizowany na przełęczy Beskid nad Olchowcem (nazwa słowacka: Šarbovske sedlo). Na tablicy interpretacyjnej opisano państwowe granice przebiegające tu na przestrzeni dziejów, jak również unikatowe, strategiczne znaczenie przełęczy w czasie obu wojen światowych. M.in. częściowo zachowany punkt oporu i fortyfikacje z 1914 r. oraz jeden z epizodów trzeciego etapu operacji karpacko-dukielskiej z 1944 r. – natarcie związków pancernych w kierunku drogi Nowy Żmigród – Zvolen.
12. Przystanek nr 12 – w górnej części doliny potoku Olchowczyk – opodal miejsca o nazwie Hutyska z opisanymi pozostałościami pieców hutniczych, ale bez ich szczegółowej lokalizacji poza ścisłą trasą ścieżki.
13. „Trzynastka” charakteryzuje pradawny trakt na Węgry i wymianę kulturową na przestrzeni dziejów.
14. Przystanek nr 14 – w dolinie Olchowczyka – opisuje sukcesję lasu na tereny porolnicze, w tym olszynę górską.
15. Przystanek nr 15 zamyka klamrę i wraca do kwestii osadniczych z opisanym tu rozłogiem wsi.