Na świętej górze Jawor


Kaplica na św. górze Jawor została wybudowana jesienią 1929 r. w miejscu objawienia. Jedna z wersji historii tego miejsca mówi, że Matka Boża ukazała się niewiastom z Wysowej, które wracały tędy nocą z Sanktuarium Maryjnego w Gabułtowie. Z portalu kulturawlesie.pl znamy więcej szczegółów tego wydarzenia: “21 września 1925 r. Matka Boża ukazała się w krzaku jałowca Łemkini Klarifie Demiańczuk, która wraz z trzema znajomymi wracała do Wysowej z odpustu w słowackim Gabułtowie. W następnych dniach Matka Boża ukazała się jeszcze kilka razy, czego świadkami byli mieszkańcy Wysowej, którzy zaczęli przychodzić w to miejsce po opowieści Demiańczuk. Według innej wersji, kobiety wracające z Gabułtowa (trzy, nie cztery) zobaczyły na szczycie góry dziwne światło. Po kilku dniach jedna z nich, uboga wdowa Firyja Demiańczuk, wybrała się ponownie na Słowację, żeby zarobić u bogatych gospodarzy na jedzenie dla dzieci. Gdy zbliżała się do szczytu góry, znowu zobaczyła światło, a w nim Matkę Bożą, która nakazała jej zawrócić do domu. Kobieta posłuchała wezwania i po powrocie zastała w domu krewnego, który przybył z niespodziewaną wizytą, przywożąc ze sobą duże zapasy żywności. Po tych opowieściach polanę pod Jaworem zaczęli odwiedzać wierni, którzy mieli tu doświadczyć licznych cudów. Po jakimś czasie dla zbadania całej sprawy przybyła pod Jawor specjalna komisja, wysłana przez przemyskiego biskupa greckokatolickiego Jozafata Kocyłowskiego. Na podstawie zebranych materiałów władze kościelne uznały polanę za miejsce uświęcone i wyraziły zgodę na wybudowanie kaplicy. Zaprojektował ją nauczyciel z Wysowej, a uroczyste poświęcenie miało miejsce 14 października 1929 r., w święto Opieki Matki Boskiej. Wkrótce obok kaplicy wytrysnęło źródło, którego woda zdaniem pielgrzymów posiada właściwości uzdrawiające. W okresie II wojny światowej dostęp do leżącego tuż przy granicy sanktuarium był utrudniony i wymagał specjalnego zezwolenia władz okupacyjnych. Po powojennych wysiedleniach ludności łemkowskiej sanktuarium podupadło całkowicie. W następnych latach opuszczona kaplica została zdewastowana przez żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza. Dopiero w roku 1969 powracający w te strony Łemkowie uzyskali zgodę władz na użytkowanie budowli zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Wtedy też została ona wyremontowana i zaczęła służyć jako kaplica parafii prawosławnej w Wysowej. W roku 2017 po trwających przez wiele lat sporach sądowych kaplica powróciła w ręce grekokatolików”. Najważniejsze uroczystości religijne odbywają się tutaj 12 lipca na śś. Piotra i Pawła oraz 14 października w święto Opieki Bogurodzicy.